lange rijder

Gisteren bedacht ik me dat het misschien wel mooi is als de hele film bestaat uit een heel lang shot in het archief van de fraters. Dat shot zou dan met een dolly (karretje) of een steadycam (trillingsvrije handcamera) gemaakt moeten worden. Dat archief van de fraters vind ik zo'n mooie plek! Echt een schatkamer waar je van alles kunt ontdekken. Ingelijste foto's, dozen met filmblikken, toverlantaarns, vitrines met medailles, en honderden archiefdozen met papieren en foto's. Het geluid van Tom, met flarden interview en muziek, zou het tot een spannend raadselachtig geheel maken. Nog maar eens even bekijken of dit goed kan werken. Ik moest meteen denken aan de film "Russian arc" van Sokurow. Dat is een film van 90 minuten, gefilmd in een shot. De camera dwaalt daar door zesendertig kamers van het museum "de Hermitage".

Ted weet het niet meer

Ted van Lieshout weet niet meer hoe hij heeft leren lezen. Helaas, ik had hem er graag over geinterviewd, want ik vind dat hij zijn jeugdherinneringen zo mooi verwoord in zijn boeken.

schrijver gezocht

Vandaag hebben we gebeld met Paul van Loon, kinderboekenschrijver uit Drunen. Ik wilde hem vragen of hij nog herinneringen heeft aan zijn eerste woorden die hij leerde lezen en schrijven, en of hij heeft leren lezen met "boom roos vis". Hij is geboren in 1955, dus heeft leren lezen in 1961. De methode was toen één jaar uit. Het lijkt me leuk om een Brabantse schrijver (of schrijfster) te interviewen over zijn herinneringen aan zijn eerste woorden. Tom America kan van dat interview dan vast een mooie compositie maken.

Helaas had Paul van Loon leren lezen met een andere methode. Ik heb nog een mail gestuurd naar Ted van Lieshout, geboren in Eindhoven en een van mijn favoriete schrijvers. Hij heeft ook in 1961 leren lezen, de methode was toen pas net uit. Maar misschien zat hij op de juiste katholieke school, die nauw contact had met de Fraters van Tilburg. Ik wacht zijn reactie af.

oproep

bericht van Jeroen Neus
Wie kan ons helpen aan een ouderwetse letterdoos die we kunnen gebruiken voor de filmopnamen? Na de opnamen krijg je de letterdoos weer terug. Reageer aub hier onder.

gedicht

Ik vond een heel mooi gedicht vann Sjoerd Kuijper:

Boom, roos, vis

Ik leerde boom:
een b, en dan twee
rondjes. Zo: oo.
Dan nog de m
en daar stond boom.

Ik kocht een schrift
en in het schrift
schreef ik een boek.

Boom, schreef ik,
boom, boom, boom
- op ieder blad
een boom.

Het stond zó vol
met bomen,
dat ik dacht:
dit is een boek
over een bos.

Ik leerde roos:
de r en weer
die oo en dan
de s van Sjoerd.

En ik kocht
nóg een schrift
en ik schreef
wéér een boek.

Roos schreef ik,
roos, roos, roos,
en dacht: een boek
zó vol met rozen
is een boek
over een tuin.

Dat was boek twee.

Daarna schreef ik
een boek over de zee.
-------------------
Sjoerd Kuijper
Uit: 'Zeepziederij de Adelaar', 1994.

bezoek aan Zwijsen en kloosterarchief

bericht van Jeroen Neus (Lumineus Filmproducties)
Vandaag hebben Patricia (stagiaire) en ik, uitgeverij Zwijsen bezocht en gesproken met Huub Lucas. Hij is de uitgever van alles wat met lezen en schrijven te maken heeft en hij houdt zich al sinds 1978 bezig met "Boom, Roos, Vis". Onze zoektocht naar oud filmmateriaal leverde ook hier niks op, maar hij kwam met het lumineuze idee om een oproep te plaatsen. Hij wilde wel een oproep plaatsen op de website van Veilig Leren Lezen met de vraag of er nog leerkrachten zijn die vroeger zelf in de klas gefilmd hebben of foto's hebben gemaakt van lezende of schrijvende kinderen.
Hij wilde zelfs een aparte nieuwsbrief versturen aan zo'n vijfduizend leerkrachten met dezelfde vraag. Ik ben heel benieuwd wat dat gaat opleveren.
Ik kreeg het jubileumboek mee van Zwijsen, waarin uitgebreid de geschiedenis van de leesmethode vermeld staat.
Na het bezoek aan Zwijsen gingen we nog een keer bij de Fraters van Tilburg langs, die op een steenworp afstand van de uitgeverij zitten (de uitgeverij was vroeger van de Fraters). Ik hoopte daar te kunnen spreken met Jan Heerkens, de archivaris van de congregatie. Hij was in het begin een beetje afhoudend, ik had namelijk geen afspraak gemaakt. Maar na een tijdje nam hij ons vanuit de spreekkamer mee naar het archief in de catacomben van het klooster. Dat is in ieder geval al een prachtige lokatie om te filmen. Er stond ook een grote kast, vol met filmrollen. 16mm en 8 mm. Boven op de kast stonden ook nog een paar dozen met films. De archivaris had geen idee wat daar op stond, hij had nog geen tijd gehad om het te bekijken. En dat doet mijn hart natuurlijk sneller kloppen... ligt hier een van de schatten van Brabant?

project omschrijving

bericht van Jeroen Neus (Lumineus Filmproducties)
Drie simpele plaatjes: een boom, een roos en een vis. Toch riepen ze bij mij tranen van ontroering op. Het zijn de eerste drie woorden die ik vijfendertig jaar geleden heb leren lezen. Tot mijn verbazing vindt deze leesmethode Veilig leren lezen zijn oorsprong in Tilburg.










Bisschop Joannes Zwijsen stichtte de congregatie van de Fraters van Tilburg. De stad Tilburg heeft een hoop aan de fraters te danken. Ze stichtten een weeshuis en een drukkerij (later uitgegroeid tot Uitgeverij Zwijsen). In 1958 startte Frater Caesarius met de ontwikkeling van boom-roos-vis. In de jaren tachtig gebruikte bijna negentig procent van de scholen in Nederland en Vlaanderen deze methode. Frater Ceasarius is inmiddels tachtig en nog steeds actief als adviseur bij uitgeverij Zwijsen in Tilburg.
De congregatie en de uitgeverij beschikken over een enorm archief, waar unieke informatie over deze leesmethode te vinden is.
Zo ligt er een origineel kladje met diverse rijtjes woorden, waaruit de methode is ontstaan.

We maken een korte documentaire over deze leesmethode. Het is een stuk Brabants cultureel erfgoed met een enorme impact.
De documentaire krijgt een poëtische inslag. Geen plaatje bij een praatje. Het geluid is gelijkwaardig aan het beeld. Componist Tom America verzorgt het geluid bij de film. Uit stukken interview laat hij muziek ontstaan. De menselijke stem wordt ingezet als instrument en als betekenisdrager. Het onderwerp leent zich perfect voor deze manier van werken. De leesmethode bevatte namelijk ook opnames van allerlei klankoefeningen en klapspelletjes. Het rijtje BOOM ROOS VIS, uitgesproken door kinderen en volwassenen, in dialect, Vlaams, Fries, Surinaams, vormt samen met een interview met Frater Ceasarius, prachtig materiaal voor een geluidscompositie.
Qua beeldmateriaal kunnen we putten uit eerdergenoemde archieven. De uitgeverij werkte samen met polygoon om zogenaamde filmstrips te vervaardigen bij de leesmethode.
Er zijn beelden uit de jaren zestig en zeventig (Teleacuitzending over de leesmethode). Maar we maken ook beelden van Brabant van nu, die te maken hebben met leren lezen, met woorden en klanken, met groeien en ontwikkeling.

Dit beeld levert samen met het geluid een verrassende documentaire filmcompositie op van een nog niet zo bekend, maar heel bijzonder stuk van onze Brabantse cultuurhistorie.